Rozwój funkcji turystycznej, będącej jednym z czynników rozwoju lokalnego w Polsce, charakteryzuje się zróżnicowaniem przestrzennym. Za cel badania omawianego w artykule postawiono sobie ustalenie optymalnego sposobu podziału powiatów pod względem stopnia rozwoju funkcji turystycznej. W badaniu odniesiono się do podziału na pięć klas dotyczącego gmin, który w 1985 r. zaproponowała Jadwiga Warszyńska. Klasy powiatów wyznaczono na podstawie wartości czterech wskaźników funkcji turystycznej: Baretje’a-Deferta, gęstości bazy noclegowej, Schneidera i Deferta. Wartości progowe ustalone dla tych wskaźników, określające w pełni rozwiniętą funkcję turystyczną powiatu, pozwoliły na wyodrębnienie piątej klasy. Pozostałe cztery wyłoniono przez podział wartości analizowanych wskaźników poniżej wyznaczonego progu. W tym celu zastosowano różne metody doboru przedziałów klasowych, m.in. Jenksa, postępu geometrycznego, k-średnich i head-tail. Dokładność uzyskanych podziałów porównano za pomocą wskaźników GVF (ang. goodness of variance fit) i TAI (ang. tabular accuracy index). Wybór optymalnego sposobu podziału pozwolił na sklasyfikowanie powiatów pod względem stopnia rozwoju funkcji turystycznej. Uzyskane wyniki zilustrowano na przykładzie danych za 2019 r.
W badaniu wykorzystano dane z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego za lata 2002–2019. Z przeprowadzonej analizy wynika, że w 2019 r. powiaty o najwyższym stopniu rozwoju funkcji turystycznej były najmniej liczną grupą (6,3% badanych jednostek). Należały do niej powiaty z zachodniej i centralnej części Wybrzeża (50% grupy), duże ośrodki miejskie oraz powiaty leżące w Bieszczadach, Tatrach, Karkonoszach i na Mazurach.
wskaźniki funkcji turystycznej, metody doboru przedziałów klasowych, powiaty
C10, R10, Z32
Bąk, I. (2011). Ocena stopnia atrakcyjności turystycznej podregionów w Polsce. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica, 285(62), 7–18. http://foliaoe.zut.edu.pl/pdf/files/magazines/2/29/287.pdf.
Całka, B. (2018). Comparing continuity and compactness of choropleth map classes. Geodesy and Cartography, 67(1), 21–34. https://doi.org/10.24425/118704.
Chudy-Hyski, D. (2006). Ocena wybranych uwarunkowań rozwoju funkcji turystycznej obszaru. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, (2/1), 129–141. http://www.infraeco.pl/pl/art/a_14325.htm?plik=135.
Czernicki, Ł., Kukułowicz, P., Miniszewski, M. (2020). Branża turystyczna w Polsce. Obraz sprzed pandemii. Polski Instytut Ekonomiczny.
Derek, M. (2008). Funkcja turystyczna jako czynnik rozwoju lokalnego w Polsce [rozprawa doktorska, Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych]. https://wgsr.uw.edu.pl/wgsr/wp-content/uploads/2018/11/1_pdfsam_doktorat-w-pdf.pdf.
Evans, I. S. (1977). The selection of the class intervals. Transactions of the Institute of British Geographers, 2(1), 98–124. https://doi.org/10.2307/622195.
Główny Urząd Statystyczny. (2014). Graficzna prezentacja danych statystycznych. Wykresy, mapy, GIS. https://stat.gov.pl/gfx/portalinformacyjny/userfiles/_public/wspolpraca_rozwojowa/graficzna_prezentacja_danych_stat.pdf.
Jenks, G. F., Caspall, F. C. (1971). Error on choroplethic maps: definition, measurement, reduction. Annals of the Association of American Geographers, 61(2), 217–244.
Jiang, B. (2013). Head/tail breaks: A new classification scheme for data with a heavy-tailed distribution. The Professional Geographer, 65(3), 482–494. https://doi.org/10.1080/00330124.2012.700499.
Koronacki, J., Mielniczuk, J. (2018). Statystyka dla studentów kierunków technicznych i przyrodniczych. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Korzeniewski, J., Kozłowski, M. (2020). Development of tourism in Polish poviats in the years 2010–2017. Quality & Quantity, 54(5–6), 1591–1612. https://doi.org/10.1007/s11135-019-00923-4.
Kurek, W. (red.). (2012). Turystyka. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Łysoń, P. (red.). (2015). Analiza walorów turystycznych powiatów i ich bezpośredniego otoczenia na podstawie danych statystycznych m.in. z zakresu bazy noclegowej, kultury i dziedzictwa narodowego oraz przyrodniczych obszarów chronionych. Główny Urząd Statystyczny. https://stat.gov.pl/statystyki-eksperymentalne/uslugi-publiczne/analiza-walorow-turystycznych-powiatow-i-ich-bezposredniego-otoczenia-na-podstawie-danych-statystycznych-m-in-z-zakresu-bazy-noclegowej-kultury-i-dziedzictwa-narodowego-oraz-przyrodniczych-,16,1.html.
Marković, S., Perić, M., Mijatov, M., Doljak, D., Žolna, M. (2017). Application of tourist function indicators in tourism development. Journal of the Geographical Institute „Jovan Cvijić” SASA, 67(2), 163–178. https://doi.org/10.2298/IJGI1702163M.
Micek, D., Kwinta-Odrzywołek, J., Maźnica, Ł. (2019). Sektor turystyki. Branżowy Bilans Kapitału Ludzkiego. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Uniwersytet Jagielloński.
Scholz, F. W., Stephens, M. A. (1987). K-sample Anderson-Darling Tests. Journal of the American Statistical Association, 82(399), 918–924. https://doi.org/10.2307/2288805.
Synówka-Bejenka, E. (2017). Nowa propozycja wskaźnika rozwoju funkcji turystycznej. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 9(335), 64–76.
Szromek, A. R. (2012). Wskaźniki funkcji turystycznej. Koncepcja wskaźnika funkcji turystycznej i uzdrowiskowej. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
Szromek, A. R. (2013). Pomiar funkcji turystycznej obszarów za pomocą wskaźników funkcji turystycznej na przykładzie obszarów państw europejskich. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, (132), 91–103.
Thompson, J. R., Koronacki, J., Nieckuła, J. (2005). Techniki zarządzania jakością: od Shewharta do metody „Six Sigma”. Exit.
Warszyńska, J. (1985). Funkcja turystyczna Karpat polskich. Folia Geographica. Series Geographica- Oeconomica, 18, 79–104.
Widz, M. (2020). Application of Tourist Function Indicators in Tourism Development. Case Study of Tunisia. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio B, 75, 143–160. https://journals.umcs.pl/b/article/view/11381.
